W ostatnich latach pojawiły się filmy krytykujące finanse. Od nagrodzonego Oscarem filmu dokumentalnego Inside Job (Ferguson 2010) po hedonistyczny portret ekscesów, narkotyków i przestępczości w Wilku z Wall Street (Scorsese 2013), kinowa krytyka finansów rozkwitła. Chociaż ta krytyka wyraźnie poprzedza rok 2008, z archetypami It’s a Wonderful Life (Capra 1946) i Wall Street (Stone 1987), okres po globalnym kryzysie finansowym (GFC) był świadkiem znacznej akceptacji w głównym nurcie. Rzeczywiście, The Big Short (McKay 2015) i The Wolf of Wall Street połączyły krytyczną narrację o finansach z gatunkami komedii i akcji dla globalnego obiegu. Parvulescu argumentuje:

Film, jak nigdy dotąd, wywołał potężną falę negatywnego audiowizualnego zainteresowania finansami i kapitalizmem. Reakcje te miały na celu wyjaśnienie kryzysu, rozwikłanie jego winowajców i ujawnienie wyrządzonych przez niego szkód, ale wielu dokopywało się głębiej do przyczyn katastrofy i stawiało pytania o zasadność systemu gospodarczego, który sprzyjał ich rakowemu rozwojowi. (Parvulescu 2017, 7)

Jak myśleć o obiegu takiej krytyki finansowej w kulturze popularnej? Ostatnie prace w międzynarodowej ekonomii politycznej (IPE) powtórzyły i rozszerzyły tezę Parvulescu, aby zastanowić się nad tym, w jaki sposób filmy o finansach mogą przyczynić się do krytycznego zaangażowania w politykę globalnych finansów, ujawniając relacje władzy, hierarchie i partykularne interesy, które przenikają ( Blyth 2013, 21; Brassett i Clarke 2015; de Goede 2015). Faktycznie, może to przemawiać do szerszej dyskusji na temat potencjalnej roli filmu i dokumentu w pedagogice polityki globalnej (van Munster i Sylvest 2015). Poza tymi możliwościami istnieją jednak powody, aby zachować ostrożność w stosunku do polityki i ograniczeń kultury popularnej. Jak twierdzi Grayson, krytyczne podejście do kultury popularnej w polityce globalnej powinno być zestrojone ze złożonymi wzorcami rządzenia:

Kultura popularna jest środkiem, za pomocą którego wytwarza się podmiotowość, konstruuje tożsamości, dzieli się wiedzą, identyfikuje zagrożenia, ustanawia normy i narzuca dyscyplinę, tak że określone kierunki działania stają się nie tylko możliwe do podjęcia przez poszczególne podmioty, ale są również uznawane przez opinię publiczną za posiadające legitymację polityczną. … Kultura ludowa to miejsce, w którym ustala się polityczny konsensus i gdzie granice tego, co można legalnie uznać, są przestrzegane. (Grayson 2018, 50)

Rzeczywiście, w tym artykule dowodzimy, że ważnym i powracającym wątkiem w kinie finansowym jest centralne miejsce płci jako miejsca zrozumienia i krytyki. Dlatego zwracamy się do pracy feministycznej IPE, aby dalej problematyzować politykę kina finansowego.
W swojej krytyce GFC feministyczne IPE może dostarczyć ważnych zasobów do myślenia o polityce płci w kinie finansowym. W szczególności feministyczna IPE kwestionowała, w jaki sposób „płciowy język kryzysu” (Hozić i True 2016b, 5) może w rzeczywistości odwracać uwagę od polityki neoliberalnych finansów (Hozić i True 2016a; Prügl 2012). Na przykład krytyka męskości była szeroko widoczna w wiadomościach o GFC. Chciwi bankierzy byli przedstawiani jako napędzani testosteronem, niewiarygodni ryzykanci. O ile kobiety były dopuszczane do narracji, często były to „ofiary” – czy to jako podwładne w urzędzie, jako „prostytutki”, czy jako przedstawicielki „rodzin”, które walczą o dostosowanie się do obniżek zasiłków i świadczeń socjalnych. świadczenia opieki (zob. m.in. Griffin 2015; Hozić i True 2016a; Montgomerie 2016; Prügl 2012). Tak więc zestaw heteronormatywnych logik przedstawiał (mężczyzn) bankierów jako nadmiernie zseksualizowanych, egocentrycznych podmiotów rynkowych, które muszą być „okiełznane” przez zestaw (pozornie) kobiecych cech: niechęć do ryzyka, odpowiedzialność i empatia (Prügl). 2012, s. 32; zob. także de Goede 2016). Rzeczywiście, debaty medialne rozważały wizję kobiet jako „odkupicieli”, spekulując, że „gdyby Lehman Brothers był Lehman Sisters”, być może sprawy potoczyłyby się inaczej (Sunderland 2009). W świetle głośnych skandali związanych z narkotykami i prostytucją w bankowości oraz rzekomego gwałtu pokojówki przez szefa Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW) (Montoya 2016), Peston uosabiał popularny pogląd, że globalne finanse stały się historią „ ludzie źle się zachowują” (Peston 2009).

Rozwijając te spostrzeżenia, proponujemy nowe odczytanie kina post-GFC, które bada, w jaki sposób genderowy język krytyki finansowej może w rzeczywistości służyć stabilizacji finansów, indywidualizując przyczyny kryzysu, jednocześnie uzasadniając łatwe moralne historie o winie i odkupieniu. Co ważne, twierdzimy, że kino post-GFC wykazało również ważne niuanse w standardowym repertuarze heteronormatywnych finansów, w szczególności poprzez nowe reprezentacje finansowej męskości.

Z wysoce interwencjonistycznej wersji finansów heteronormatywnych, która dąży do zreformowania finansów poprzez moralny osąd nadmiernej męskości, dostrzegamy pojawienie się pewnych ważnych niuansów. Kino post-GFC reprezentuje zestaw wielu męskości, które wyparły poprzednią (i ograniczoną) heteronormatywną krytykę finansów, która utrwalała romantyczną i coraz bardziej tragiczną nostalgię za osadzonym liberalizmem. Na pierwszy plan wysunęły się niehegemoniczne męskości, takie jak geekowie, przegrani z klasy robotniczej i „smutni biali ludzie”. Tam, gdzie nadmierna męskość się utrzymuje, wydaje się, że stała się mniej centralna dla krytyki, czy to w związku ze złożonymi przyczynami kryzysu, czy też powodem do śmiechu. Jednak to odrzucenie moralizmu nie pociągnęło za sobą końca moralności jako takiej. Rzeczywiście, filmy takie jak Inside Job, Margin Call i The Big Short prawdopodobnie robią wiele, aby podkreślić znaczenie złożoności i społecznej konstrukcji wiedzy w finansach.

W szczególności The Big Short zapewnia głęboko etyczną perspektywę, która stara się zestawić nadmierną męskość z niehegemoniczną, geekową alternatywą. Z jednej strony wiąże się to z problematyczną (re-)waloryzacją krótkiej sprzedaży, która skutecznie legitymizuje neoliberalne finanse na ich własnych warunkach: poprzez technologie korekty rynkowej. Z drugiej strony mówi również o nowej wydajności człowieka finansowego jako zdolnego do uczenia się i adaptacji. Te niekonwencjonalne męskości są najwyraźniej mniej podatne na stadne zachowanie bańki, a ich nerdowa racjonalność kalkulacyjna pozwala im poruszać się po złożoności finansowej. W przeciwieństwie do tragedii Sama Rogersa w Margin Call, który pozostaje zmęczony masą sprzecznych zachęt finansowych, emocjonalny zamęt Marka Bauma przedstawiany jest jako szansa na rozwój. Ostateczna decyzja Bauma, by skorzystać na zwarciu rynku, jest przedstawiana jako bardzo osobisty moment, w którym przetwarza swój żal i złość na (co odkrywamy) jego wspomnienie rozmowy telefonicznej z bratem, zanim popełnił samobójstwo. Żyjąc z tym traumatycznym doświadczeniem i ucząc się na nim, Baum odgrywany jest jako finansista, który jest wrażliwy, który może być zły, ale który potrafi również dostosować się do skomplikowanego (finansowego) świata wokół niego. Pomimo potencjalnego potencjału, jaki może początkowo przedstawiać dla prawdziwie genderowej krytyki finansów5, zwrot w kierunku wielorakich męskości raczej stabilizuje niż obala politykę finansów genderową.

Podsumowując, podczas gdy feministyczna IPE wysunęła na pierwszy plan heteronormatywną logikę kryzysu finansowego, która tworzy łatwe narracje obwiniania „nadmiernych mężczyzn”, jednocześnie uznając „stabilne kobiety” za odkupicieli, istnieje pole do rozszerzenia badań, aby skoncentrować się na wielu męskościach omawianych w post -kino GFC. Te wielorakie męskości stabilizują finanse na nowe sposoby, zmniejszając centralne znaczenie osądu moralnego poprzez skupienie się na przecięciach niehegemonicznych męskości w społecznej konstrukcji wiedzy o finansach. Po drugie, budując od tego momentu, dostrzegamy subtelną rewaloryzację człowieka finansowego, który pogodził się ze złożonością. Stawiając na pierwszym miejscu niehegemoniczne męskości – maniaków, „dziwaków” i „smutnych białych ludzi” – kino post-GFC proponuje nową formę samodzielności. Człowiek neoliberalny wychodzi z kryzysu finansowego ani nie skarcony moralnie, ani tragicznie nie potrzebuje zbawienia, ale ośmielony dzięki nowej zdolności emocjonalnego uczenia się i adaptacji. Ta refiguracja finansowej męskości poprzez „miękkie” cechy, takie jak emocjonalna refleksyjność i zdolność adaptacji, jest wykorzystywana we współczesnych dyskursach na temat odporności finansowej, które przeniknęły alternatywne finanse, takie jak fintech – dziedzina finansów napędzająca innowacje technologiczne i cyfrowe oraz skrzyżowanie finansów i technologii, w części charakteryzującej się wysokim poziomem aktywności typu start-up (Hill 2018). Na przykład Tom Blomfeld, założyciel cyfrowego, mobilnego banku Monzo, ucieleśnia przyziemny, empatyczny styl; otwarcie kpi z intensywnej kultury pracy w finansach i medialnych opowieści o doskonałych mężczyznach, którzy ćwiczą od 3.45, czytając książki i sprawdzając maile: „To jest jak, chodź. Zazwyczaj wstaję po 8 rano, uwielbiam spać. … Czytam te rzeczy i czuję się gorszy przez około sekundę, aż zdaję sobie sprawę, że to bzdury” (Moskvitch 2019). Takie autodeprecjonowanie jest coraz bardziej cenione w społeczności fintechów, która ostatnio zwróciła się przeciwko „toksycznej kulturze” firmy usługowej Revolut, która nakładała na pracowników nadmierne wymagania dotyczące wydajności (Mellino 2019). W odpowiedzi założyciel firmy Nikolay Storonsky napisał list otwarty, w którym przeprosił i zobowiązał się do lepszej kultury: „Ciągle uczę się i rozwijam wraz z firmą. Teraz wiem, że prowadzenie udanego biznesu to znacznie więcej niż tylko osiąganie celów” (Storonsky 2019). Próby zreformowania kultury korporacyjnej w finansach doprowadziły m.in. do wprowadzenia „programów uważności” i powołania Instytutu Uważnych Finansów (Mindful Finance Institute b.d.; Schenck 2019). W artykule Spectator cytowano kobietę z City, która powiedziała: „Wielu dupków, którzy nadawali bankowości złą reputację, zostało pokornych” i stwierdził, że „obecnie kultura bardziej dotyczy jogi i koktajli z jarmużu niż tańca na kolanach” (Swift 2015).

Podczas gdy prace nad płcią w finansach (słusznie) zorientowały się na problematyczną politykę mężczyzn hegemonicznych/alfa (Clarke i Roberts 2016; Connell 1998), twierdzilibyśmy, że istnieją ważne wschodzące, niehegemoniczne męskości, które działają, organizują i ponownie – legitymizować praktyki finansowe w sposób zachęcający do dalszej analizy.